Geschiedenis

Ontstaan van het Casinoplein

Het Casinoplein werd aangelegd in 1840 onder de naam Monumentenplaats. De bedoeling was om er enkele monumenten te plaatsen van bekende Kortrijkenaars. Een plan dat toen kaderde in de vernieuwing van de Stationswijk. Het is het gebouw dat later zijn naam heeft gedrukt op het plein waarop het werd gebouwd.

Vandaag is het gebouw onder heel wat Kortijkenaars bekend als ’De Casino’. Hoewel dit nooit écht een casino is geweest..

Casinoplaats te kortrijk anno 1900-1935
Casinoplaats te kortrijk anno 1900-1935
Casinoplaats te kortrijk anno 1929-1951
Standbeeld Mgr. De Haerne 1929 - 1951

Vanaf 1865 werd het plein herdoopt in de Palfijnplaats. Hoewel er nooit een monument kwam ter ere van onze beroemde stadsgenoot. Uiteindelijk werd in 1876 gekozen voor Casinoplaats, omdat het Casinogebouw inmiddels het beeld van dit plein beheerste. De naam Casinoplaats werd uiteindelijk in 1882 gewijzigd in Casinoplein.

Het plein was een groene oase met 48 platanen, maar ondanks de naam en intentie, kwam er van monumenten niks in huis. Enkel het standbeeld van Mgr. De Haerne vond er plaats van 1929 tot 1951.

Vandaag wil Kortrijk deze groene oase terug in eer herstellen. De parking op het Casinoplein maakt plaats voor een stadstuin met 12 lindebomen.

Casinotuin anno 2025 (voorontwerp)
Ontstaan van het Casino

Het plan om het Casino te bouwen kwam voor het eerst op de stedelijke agenda in 1841. De eerste steen werd gelegd in 1843 en het werd ingehuldigd in 1844. Het gebouw werd gebouwd in opdracht van de Société de la Grande Harmonie de Courtrai naar ontwerp van Camille Dehults. Het gebouw is opgetrokken in neoclassicistische stijl. De architect Dehults is geboren in Doornik en was tot 1842 stadsarchitect. Hij gaf ook les aan de Kortrijkse academie.

Het gebouw behield slechts een korte tijd haar oorspronkelijke functie als concertgebouw en schouwburg. Er was ook een kleine speelzaal aan gevestigd en daarom kreeg het gebouw de bijnaam ‘casino’ wat het in hoofdzaak eigenlijk niet was.

Casinoplaats te kortrijk anno 1900-1935
Casino te kortrijk anno 1900-1935

In de zaal werden heel wat culturele evenementen gehouden, maar het succes was van korte duur. In 1847 kwam aan het licht dat er in het gebouw verwoede liberale politieke debatten werden gehouden die niet altijd strookten met het ideeëngoed van de regerende politieke fractie. Dit werd slecht onthaald door het stadsbestuur en een deel van de bevolking. De stadssteun werd dan ook abrupt drooggelegd.

In 1851 werd het geheel verkocht en werd het ingericht als school. Oorspronkelijk stond er alleen het middelste hoofdgebouw en was er zowel rechts als links een ingang met loggia. De twee poorttraveeën die nog zichtbaar zijn, werden er slecht later aan toegevoegd, wanneer het gebouw een school werd. Aan de westzijde werd in 1875 een gymnastiekzaal gebouwd voor de leerlingen van de toenmalige school. Aan de oostzijde werd een poortgebouw toegevoegd om de symmetrie te bewaren. Dit diende als hoofdingang voor de leerlingen.

De kapel van het Sint Lodewijksinstituut te Kortrijk

Ook tijdens WOII bleef de school actief en ongehavend tot de verschrikkelijke bombardementen van 1944. In maart 1944 ontsnapt het Casino op een haar na aan een ramp. Kortrijk wordt zwaar gebombardeerd en de gehele omgeving rond de casino ligt in puin. Eén bom van 250 kilo valt dwars door het dak, het gewelf van de kapel komt terecht in de kelder waar de broeders schuilen, maar bij wonder ontploft deze niet en raakt er niemand gewond.

 

In juni 1944 volgt een opnieuw een zwaar bombardement, waarbij de casino het sterk te verduren kreeg. Alle klasjes werden getroffen, net als de rechtervleugel en de schoolingang. Na de oorlog besluit het bisdom om de school te sluiten.

Oorspronkelijk waren er boven de ramen op de eerste verdieping versieringen aangebracht, maar die werden bij de wederopbouw na de bombardementen van WOII niet meer aangebracht. Rondom het gebouw was een enorme tuin ingesloten. Het Casino was dus in zijn totaliteit een flink stuk groter dan het huidig gebouw.

Sinds ongeveer 1950 huisvest het gebouw het Textielpatroonsverbond van het Kortrijkse en later ook het Nationaal verbond der Vlaswevers, het Nationaal Verbond der Tapijt-, Fluweel-, en Meubelstofwevers, de Kamer voor Handel en Nijverheid en het Beroepsziekenfonds.

In 2009 kocht de stad Kortrijk het over en vestigde er de operationele zetel van het Eurodistrict/Eurometropool Rijsel-Doornik-Kortrijk.

In september 2016 werd Pascal Vandenhende eigenaar van het gebouw. Op deze unieke locatie kwam een boekenwinkel en koffiebar genaamd ‘Boekenhuis Theoria’.

Boekenhuis Theoria in Kortrijk
Boekenhuis Theoria anno 2024